Uprawnienie do zachowku w przypadku darowizny gospodarstwa rolnego
Mój mąż i ja otrzymaliśmy od teściów aktem notarialnym gospodarstwo rolne w 2001 r. Mąż od dzieciństwa i nadal pracuje na nim i z tego się utrzymuje. Dochował swoich rodziców , pochował i wystawił pomnik. Trzy siostry męża nie pomagały w gospodarstwie oraz mało odwiedzały swoich rodziców. Obecnie jedna z sióstr wniosła pozew o sprawę spadkową po matce. Sprawa spadkowa po zmarłym ojcu odbędzie się później .Teście pomagali swoim córkom rzeczowo. Jednej z córek sprzedaliśmy prawie 3 ha ziemi za które nie zapłaciła. Chodziło jej tylko o ubezpieczenie w KRUS. Moje zapytanie brzmi ile należy się siostrom ziemi w spadku, czy można się bronić przed „uszczupleniem ” wielkości spadku dla sióstr ze względu na ciężką pracę męża i opiekę nad chorymi i już zmarłymi rodzicami. Czy można ziemię córki podzielić między wszystkie trzy? Bardzo, bardzo proszę o pomoc. Co mamy robić?
Założenie przez siostry Pani męża sprawy spadkowej o stwierdzenie nabycia spadku może być spowodowane chęcią zwrócenie się do Państwa z roszczeniem o zapłatę zachowku. Odpowiedzialność Pani oraz męża o zapłatę zachowku wynika z faktu, że otrzymaliście od teściów w formie darowizny gospodarstwo rolne. Przekazanie przez rodziców męża gospodarstwa rolnego w formie darowizny spowodowało że do masy spadkowej nie wszedł żaden majątek. Zgodnie z kodeksem cywilnym jeżeli siostry męża nie mogą uzyskać należnego im zachowku od spadkobiercy lub osoby na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, mogą od Państwa zażądać sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku od osoby. Należy jednak pamiętać, że jesteście z mężem zobowiązani do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.
Fakt, że siostry męża nie opiekowały się rodzicami ani gospodarstwem ma znaczenie w kontekście art. 5 kodeksu cywilnego. Zgodnie bowiem z tym przepisem nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Wysokość zachowku zależy od wartości udziału spadkowego który przysługiwałby każdej z sióstr. Dlatego, aby wyliczyć wysokość należnego siostrom zachowku należy w pierwszej kolejności ustalić wysokość należnego im udziału spadkowego. Zachowku należy się bowiem połowa przypadającego siostrom udziału spadkowego. Natomiast jeśli siostry są osobami trwale niezdolnymi do pracy przysługuje im zachowek w wysokości dwóch trzecich wartości udziału spadkowego. W związku z powyższym jeżeli siostry nie otrzymał należnego im zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje im przeciwko Pani oraz mężowi roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.